DEĞERLİ MESLEKTAŞLARIMIZ
Son yıllarda İmar Kanunu, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ve Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bazı genelgelerine yapılan atıflar ile meslektaşlarımız arasında “Mesleki Denetim” zorunluluğunun kaldırıldığı düşüncesi hâkim olmuştur. Bu algıyla bazı meslektaşlarımızın mimarlık hizmetlerini Mesleki Denetime sunmadıkları görülmektedir. “Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği”ne aykırı olan bu tutum ve sonuçları meslektaşlarımız açısından hukuki sorun ve hak kayıplarına yol açabileceğinden, bu husustaki yasal zorunluluklar ile ilgili bazı hatırlatmalar ve bilgilendirmeler yapma ihtiyacı doğmuştur. TMMOB Mimarlar Odası; mimarlık mesleğinin uygulanması ile ilgili kuralların belirlenmesiyle görevli, kamu ve toplum yararına çalışan Anayasal ve yarı kamusal bir meslek kuruluşudur. Odamız Anayasa’nın 124. ve 135. maddeleri ile 6235 sayılı TMMOB Kanunu’nun verdiği yetki ve sorumluluklar çerçevesindemeslektaşlarının çıkarlarını gözetmektedir. Aynı yasanın 13. ve 39. maddelerine dayalı olarak hazırlanıp, Oda Genel Kurulu kararı ile kabul edilen ve 2 Haziran 2005 tarihli ve 25833 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği”;
• Serbest mimarlık hizmetleri üreten mimarlara tescil belgesi verilmesi,
• Tescil belgesi verilen mimarların görev ve sorumlulukları,
• Mesleki etkinliklerin denetim kuralları,
• Serbest mimarlık hizmetlerinin yapılmasında uyulacak kurallar
gibi uygulamaların tarifini göstermek üzere düzenlenmiş olan bir yönetmeliktir. Mimarlar Odası bu yönetmelik hükümlerine göre; kamu yararını gözetmek, haksız rekabeti engellemek, meslek etiğini ve eser sahibi mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan (FSEK) gelen haklarını korumak amaçlarıyla geçmişten bugüne “Mesleki Denetim” uygulamasını yürütmektedir.
Yönetmelik hükümleri uyarınca, söz konusu serbest mimarlık hizmetlerini yürüten mimar; iş sahibinin, yapı denetim kuruluşlarının, ilgili idarelerin, inşaat ve kullanma izni veren mercilerin isteklerine bağlı olmaksızın; tüm serbest mimarlık hizmetlerini yönetmeliğin tanımladığı biçimiyle Mimarlar Odası’nın Mesleki Denetimine sunmakla yükümlüdür. Bu bağlamda tüm meslektaşlarımızın meslek icralarında Oda yönetmeliklerine uymaları da yasal bir zorunluluk olup, her yıl büro tescillerini yaptırıp, mesleki hizmetlerini Oda mesleki denetimine sunarak kayıt altına aldırmaları gerekmektedir.
Bazı iddiaların aksine Meslek Odaları vize işlemi değil, “mesleki denetim” yapmakta olup, bu uygulama yukarıda belirtilen yasa ve yönetmeliklere dayalı hukuki bir düzenlemedir. Meslek Odası ile üyesi arasında yasa ve yönetmeliklerce bağıtlanmış hukuki süreç ile belediyelerin yürütmekte olduğu ve görevleri kapsamında olan yapı ruhsatı düzenleme süreci
birbirine karıştırılmamalıdır. Ayrıca İdarelerin Meslek Odası ile üyesi arasındaki bir iç düzenlemeye müdahale hakkı da bulunmamaktadır.
Diğer yandan Mesleki Denetim yaptırılmamasının üyelerimizin aleyhine pek çok sonucu bulunmaktadır. Örneğin; Kamu İhale Mevzuatı hükümleri uyarınca; meslek mensuplarının üyesi oldukları Oda tarafından tutulan sicilleri esas alınarak düzenlenen belgeler, üyelerinin mesleki deneyimlerini belgelemek için kullanılmakta, ayrıca proje ve uygulama denetçisi
mimar olmak üzere T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yapılan başvurularda Meslek Odası’ndan alınan proje müellifliği, fenni mesuliyet ve şantiye şefliği hizmetlerine ilişkin sicil kayıt dökümleri de meslek mensubunun mesleki deneyimini belgelemektedir. Ayrıca İmar Kanunu ve İmar Yönetmeliğinde yapılan son değişikliklerden sonra, 5846 sayılı FSEK kapsamında ilim edebiyat eserleri arasında sayılan mimari projelere ilişkin hakların korunabilmesinde en güvenilir kaynak, Mimarlar Odası mesleki denetim kayıtları olarak öne çıkmaktadır.
Tüm bu zorunlulukların yanında, Mimarlar Odası Genel Merkezinden şubemize gelen 28.01.2025 tarihli ve E-83410266-15.27.01-354 sayılı Mesleki Denetim İşlemleri hakkındaki yazıyla; Oda’nın mesleki denetim yapmaya yetkili (şube ve temsilcilikler gibi) tüm birimlerinde uygulamanın yönetmelik şartlarına uygun olarak ve eşit şekilde uygulanmasını sağlamak üzere gerekli hassasiyetin gösterilmesi, etkinlik alanları kapsamında üyelerinin bilgilendirilmesinin sağlanması, yönetmelik hükümlerine uymayan üyeler ve şube
yönetimleri hakkında oda iç hukuku kapsamında işlem başlatılacağı bildirilmektedir.
Yukarıdaki belirtilen zorunluluklar ışığında, ilgili yönetmelik hükümleri gereği bir mesleki kısıtlılık durumuyla karşı karşıya kalmamanız için, büro tescilinizi zamanında yaptırmanız/yenilemeniz ve mimarlık hizmetlerinize ilişkin Mesleki Denetim (mimari proje sicil kaydı) yaptırarak mesleki haklarınızınve telif haklarınızın koruma altına alınmasını sağlamanız gerektiğini hatırlatır, tüm işlemleriniz için şube ve temsilciliklerimize başvurabileceğinizi önemle bilgilerinize sunarız.
Saygılarımızla.
TMMOB Mimarlar Odası Trabzon Şubesi 19.Yönetim Kurulu
